MuhammeT (S.A.W.) Älemleriň Serweri

Amallaryň gymmaty

Müminleriň emiri Omar ibn Hattab (r.a): «Allanyň Resulynyň (s.a.w.) şeýle diýenini eşitdim» diýdi: «Amallaryň gymmaty niýetlere görä kesgitlener. Kim näme islese, şoňa hem gowşar. Kimde-kim Allanyň we Resulynyň razylygyny gazanmak maksady bilen bir ýerden başga ýere hijret etse, (musulmançylygyň gadagan edilen ýerinden musulmançylyga rugsat berilýän ýere göçse), ol Allanyň we resulynyň razylygyny gazanmak niýeti bilen hijret etdi hasaplanar we şoňa görä hem sogap gazanar. Kimde-kim dünýä malyny gazanmak ýa-da öýlenjek zenanyna gowuşmak üçin bir ýerden başga bir ýere hijret etse, onuň hem hijretiniň gymmaty şoňa görä kesgitlener».[1]

[1] Buhary, Bedul-wahý 1; Muslim, Imaret 155.

Her kim niýetine görä hasap berer

Müminleriň enesi Aýşanyň (r.anha) aýtmagyna görä, Allanyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

«Bir goşun Käbäni basyp almak üçin ýola çykar. Çolaryp ýatan ýere ýetende, şol goşuny tutuşlygyna ýer ýuwdar».

Hezreti Aýşa: «Şol wagt men Ondan (aleýhyssalatu wessalam):

– Eý, Allanyň Resuly! Olaryň arasynda erbet niýeti bolmadyk ýa-da diňe söwda etmek maksady bilen gelenleri hem ýer ýuwdarmy? – diýip soranymda, Allanyň Resuly (sallallahu aleýhi wesellem):

– Hawa, hemmesini ýer hopar. Ýöne ahyretde täzeden direlensoňlar her kim niýetine görä hasap berer[1] – diýdi».

[1] Buhary, Büýu 49; Muslim, Fiten 4/8.

Jihat we Niýet

Hezreti Aýşäniň (radiallahu anha) aýtmagyna görä, Pygamber sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

– Mekgäniň fethinden (eýelemek) soňra hijret bolmaz, ýöne jihat (Allanyň adyny bütin dünýä ýaýmak we Alla barýan ýollary arçamak ugrunda tagalla etmek) we (jihada) niýet bolar. Alla ýolunda jihada çagyrylan wagtyňyz, eglenmäň![1]

Ebu Abdulla Jabir Ibn Abdulla el-Ensari (r.a) gürrüň berýär:

Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen bir söweşe gatnaşypdym. Şonda ol şeýle diýdi:

– Söweşe gidesi gelip, gidibilmän Medinede galan şeýle kimseler bar welin, olar siziň bilen birlikde söken ýoluňyzy söken ýaly, geçen jülgäňizi geçen ýaly hasaplanar. Sebäbi olar näsag bolup galanlardyr.

Başga bir hadysa görä şeýle diýipdir:

– Olar siziň gazanan sogabyňyza deň şärikdir.[2]

Enes (r.a) gürrüň berýär:

–Tebük söweşinden dolanyp gelýärkäk, Pygamber sallallahu aleýhi wesellem  şeýle diýdi:

– Bize goşulyp bilmän, yzda – Medinede galan şeýle kimseler bar welin,  bir dag ýolundan ýa-da bir jülgeden ýöräp geçenimizde (nähili sogap gazanýan bolsak), olar hem biziň bilen ýöräp barýan dek deň sogap gazanarlar. Çünki olaryň siziň araňyza goşulyp bilmändiginiň esasly sebäbi bardyr.[3]

[1]Buhary,«Menakibul-ensar» 45, «Jihad» 1, 27, 184; Müslim, «Haj» 445, «Imaret» 85;Tirmizi, «Siýer» 32; Nesai,«Beýat» 15.

[2]Müslim, Imare 159.

[3]Buhary,Megazy 81, Jihad 35. Şeýle hem ser: Ebu Dawud, Jihad 19; Ibni Maje, Jihad 6.

Niýet we sadaka

Ebu Ýezid Man Ibni Ýezid Ibni Ahnes (r.a) (Manyň özi hem, kakasy Ýezid hem, atasy Ahnes hem sahabadyr) gürrüň berýär:

–Kakam Ýezid sadaka bermek üçin ýany bilen birki dinar aldy-da, Mesjidi-Nebewä bardy. Puly şol ýerde oturan biriniň golaýynda goýdy hem welin, men baryp, şol pullary aldym. Soňra kakama baryp aýtdym. Şonda kakam maňa:

–Alla şaýatdyr, men olary sen alarsyň diýip (o taýda) goýmandym – diýensoň, men Allanyň resulynyň (sallallahu aleýhi wesellem ) ýanyna bardym we bolan zady bolşy ýaly aýdyp berdim. Şonda hezreti Pygamber (sallallahu aleýhi wesellem ) şeýle diýdi:

– Ýezid! Sen niýetiňdäki sadaka sogabyny gazandyň. Man! Alan pullaryň hem seniňki.[1]

Jennet bilen buşlanan on sahabanyň birisi bolan Ebu Ishak Sad Ebu Wakkas (r.a) gürrüň berýär:

–«Weda hajynyň» bolan ýyly (Mekgede) agyr kesele ýolukdym. Şonda Allanyň resuly sallallahu aleýhi wesellem halymdan habar almaga geldi. Şonda men ondan:

– Eý, Allanyň resuly! Görşüň ýaly, ýolugan derdim agyr. Men barly adam. Ýeke gyzymdan başga mirasdarym ýok. Emlägimiň üçden iki bölegini sadaka hökmünde garyp-gasara paýlaýynmy? – diýip soradym.

Hezreti Pygamber (s.a.w):

– Ýok (beýtme) – diýdi. Men:

– Ýarysyny paýlaýynmy? – diýdim. Ol ýene-de:

– Ýok – diýdi. Onsoň men ondan:

– Eýsem, üçden birisine näme diýýärsiň? – diýip soradym. Şonda ol:

– Üçden birisini paýla! Dogrusy, ol hem kän bolýar. (Yzyňdakylary) hiç zatsyz, halka elgarama edip gideniňden, mirasyňy goýup, barly edip gideniň haýyrlydyr. Allanyň razylygy üçin bir zat eden bolsaň, hatda ýanýoldaşyňa agzyna tutup beren lukmaňa deňiç eden her bir ýagşylygyň sogapsyz galdyrylmaz – diýdi.

Sad Ibni Wakkas sözüni şeýle dowam etdirdi:

– Eý, Allanyň resuly! Egindeşlerim gidip, men bärde galýarynmy (bu ýerde ölýärinmi)? – diýip soradym. Pygamberimiz aleýhyssalatu wessalam:

– Ýok, sen bärde galmaýarsyň. Allanyň razylygy üçin haýyrly işler edip, belent mertebelere ýetýärsiň. Enşalla, seniň ömrüň uzak bolar, kimlere (müminlere) peýda, kimlere (kapyrlara) zyýan getirersiň.

– Eý, Rebbim! Ashabymyň (Mekgeden Medinä) hijretini tamam kyl! Olary yzlaryna dolap, hijretlerini ýarym eýleme! Sad Ibn Hawle agyr ýagdaýda ýatyr!

(Allanyň resuly sallallahu aleýhi wesellem bu sözler bilen Sad Ibni Hawle Mekgede aradan çykar öýdüp, oňa gynanjyny bildirýärdi.)[2]

[1]Buhary, Zekat 15. Şeýle hem, ser: Darimi, Zekat 14; Ahmed Ibni Hanbel, Müsned, III, 470.

[2] Buhari, «Jenaiz» 36, «Wesaýa» 2, «Nefekat» 1, «Merda» 16, «Daawat» 43, «Feraiz» 6; Müslim, «Wasiýýet» 5. Şeýle hem, ser. Ebu Dawud, «Feraiz» 3; Tirmizi, «Wesaýa» 1; Nesai, «Wesaýa» 3; Ibni Maje, «Wesaýa» 5.