Ryýazus-Salyhyn 1

Giriş

          «Ryýazus-Salyhyn» Ymam Nebewiniň iň meşhur eseridir. «Salyhlaryň bakjasy» diýmegi aňladýan bu eseriň doly ady «Ryýazus-Salyhyn min Hadisi-(Kelamy) Seýýidil-Murselindir». Ýazarynyň doly ady bolsa Muhýiddin Ebu Zekeriýýa Ýahýa ibn Şeref ibn Murridir (milady 1233-1277). Nebewi sözi delil kabul edilýän beýik hadys alymydyr. Onuň bu eseri örän meşhurlyk gazanypdyr. Şol sebäpli-de eseriň aslyna ýa-da muhtasaryna her öýde diýen ýaly gabat gelmek bolýar.

          Muhýiddin en-Nebewi bu eserini, hususan, «Kutubi-Sittä» esaslanyp ýazypdyr. Ýöne beýleki çeşmelerden hem peýdalanypdyr. Kitapda beýan edilen sahyh hadyslaryň çeşmeleri görkezilýär. Her mowzuk başlananda, şol mowzuga degişli aýatlar hem getirilýär. Alym bu esere şu mowzuklar bilen baglanyşykly hadyslary saýlap alypdyr:

1. Tehzibi-Ahlak (ahlagyňy gowulamak),
2. Tahareti-Kulub (Kalbyňy arassalamak),
3. Beden agzalaryňy günälerden goramak,
4. Dünýä we ahyret bagtyýarlygyna sebäp bolmak,
5. Tergib (gowulygy ündemek, ýagşylyk etmegiň getirýän oňat netijelerini bildirmek), terhib (erbetliklerden saklamak, erbetligiň aýylganç netijelerini bildirmek), adaby-salykyn (yslam ýolunyň içki we daşky edepleri) kadalaryna eýermek,
6. Haýyr işlemekde görelde bolmak, erbetliklerden saklamak.

          Eseriň mowzuklaryna, saýlanyp alnan hadyslara seredilip, «Ryýazus-Salyhyna» başgaça  «Tehzibi-Ahlak», «Edeb», «Tergib» kitaby diýsegem bolýar.

          Ynsanlaryň biri-biriniň, şol sanda Allanyň öňündäki borçlarynyň beýany bolan bu eser jemgyýetçilik ýaşaýşy bilen baglanyşykly kynçylyklaryň çözgüdiniň tertipnamasyndan – pygamber nesihatlaryndan ybaratdyr. Yslamy ýaşaýyşda eýerilmeli pygamber esaslary hakdaky bu eser dine, iman hakykatlaryna hyzmat etmegi özüne borç bilen musulmanlar üçin hem ýolbeletdir.     

          «Ryýazus-Salyhyn» ýazarynyň ýiti galamynyň astyndan çykan gününden beýläk bütin yslam äleminde alymlaryň, ylym ýoluna ýaňy gadam basan talyplaryň, galyberse-de, hadys bilen gyzyklanýan ýönekeý halk köpçüliginiň höwes bilen okaýan kitabydyr.

          Neşir etmek üçin taýýarlanan eliňizdäki şu kitap «Ryýazus-Salyhynyň» muhtasarydyr, ýagny gysgaldylan görnüşidir. Bu kitaba bir müň sekiz ýüz (1800) sany hadysyň arasyndan sekiz ýüz ýetmiş alty (876) sanysy saýlanyp alyndy.

          Ymam Nebewiniň bu eseriniň mundan öň hem örän kän muhtasary çykypdyr. Bu kitaby türkmen diline terjime eden wagtymyz ýönekeý halk köpçüligini göz öňünde tutduk. Terjimede many esas alyndy, ýagny tekstde aýdylmak islenilýän manyny bermäge synanyşdyk. Käbir ýerlerinde düşündiriş bermegi makul gördük.

              Getirilen aýatlaryň (meallaryň) we hadyslaryň çeşmeleri ýerinde görkezilýär. Hadyslaryň başynda hadysy gürrüň beren sahabanyň ady berilýär.